Determinizm Hakkında

………….. Gözlemin kendisi, kuantların kopuntulu (diskret) yayını dolayısıyla olasılık fonksiyonunu süreksiz olarak değiştirmektedir. Gözlem, olabilecek tüm olaylar arasından sadece oluşan, yani olup biten, vaki olan olayı seçmektedir. Sistem üzerine bilgimiz, gözlem dolayısıyla süreksiz olarak değiştiğinden, gözlemi ifade eden matematiksel biçim desüreksiz olarak değişir. Ve böylece biz “kuanta sıçraması” ndan söz ederiz. Eskilerin “Natura non facit Saltus” (Doğa sıçramalar yapmaz) sözünden hareketle Kuanta Teorisini eleştirmek isteyenlere deriz ki, sıçramaları yapan (doğa değil) bizim kendi bilgimizdir. Bilgimizde sık sık ve birdenbire değişmeler olmaktadır ve bilgimizdeki bu süreksiz (yani sıçrayışlı) değişmeler ki (kuanta sıçraması) kavramını kullanmakta haklı olduğumuzu gösteriyor.
Werner HEISENBERG
“Fizik ve Felsefe”
(St. Andrews Konferansların’ndan) Çev. Yılmaz Öner Belge Yay. S.31-2

Yorumlar